Kiedy wchodzisz do danego pomieszczenia, natychmiast czujesz się komfortowo lub wręcz przeciwnie. Może zdawać się, że to wyłącznie kwestia estetyki i designu wnętrza, jednak jest to nieco bardziej skomplikowane. Na nasze samopoczucie w danym miejscu wpływa przede wszystkim światło – jego ilość, natężenie, temperatura barwowa i to, co interesuje nas dziś najbardziej – współczynnik oddawania barw.

W niniejszym artykule, dzięki pomocy specjalistów z Lumen Home, zgłębimy wiedzę na temat współczynnika oddawania barw CRI RA. Omówimy, jak różne wartości CRI mogą wpłynąć na jakość światła, a także przyjrzymy się roli tego wskaźnika dla oświetlenia LED. Zapraszamy do lektury!

Współczynnik oddawania barw CRI – czym jest?

Wskaźnik oddawania barw CRI (ang. Color Rendering Index) to wskaźnik jakości oddawania barw przez źródło światła. Jest to miara, która ma za zadanie określić, w jakim stopniu dane źródło światła jest w stanie odzwierciedlić realne kolory obiektów, w stosunku do światła naturalnego.

W skali od 0 do 100, im wyższy wskaźnik CRI, tym lepiej źródło światła oddaje barwy. Światło słoneczne ma CRI 100, co oznacza, że odwzorowuje kolory w sposób najbardziej naturalny. W praktyce, źródła światła o CRI RA 80 i więcej są powszechnie uważane za dobre, podczas gdy źródła światła o niskim CRI mogą powodować zniekształcenia kolorów i nieodpowiedni ich odbiór przez oko. Wartość CRI równa 1 oznacza, że źródło światła jest całkowicie nieskuteczne w oddawaniu barw i jest niemalże zupełnie pozbawione zdolności do rozróżniania kolorów.

Komfort wizualny a współczynnik oddawania barw

Wysoki wskaźnik oddawania barw CRI RA ma istotny wpływ na komfort wizualny użytkowników. Żeby to dobrze wyjaśnić, posłużymy się przykładem. Wyobraź sobie, że przez osiem godzin musisz pracować w źle oświetlonym pomieszczeniu. W dodatku wykonujesz czynności manualne, które wymagają skupienia i uwagi. Pewne jest, że Twój wzrok bardzo szybko się zmęczy i nie będziesz w ogóle wydajny. W dodatku zapewne rozboli Cię głowa.

Inny przykład. Planujesz zakup nowego auta, ale sprzedawca mógł spotkać się z Tobą dopiero wieczorem. Oglądasz więc lakier po zmroku, w słabo oświetlonej uliczce. Rano, w świetle dziennym, okazuje się, że kupiony przez Ciebie samochód ma nieco inny odcień, a kolory są bardziej nasycone i żywe. Dobra jakość oświetlenia jest więc niezbędna w miejscach, gdzie wymaga się precyzji w określeniu kolorów.

CRI RA w zastosowaniach domowych

Wpływ współczynnika oddawania barw na jakość oświetlenia staje się bardziej zauważalny także w zastosowaniach domowych. Coraz więcej ludzi zwraca uwagę na wspomniany parametr, chcąc stworzyć przestrzeń dedykowaną konkretnym czynnościom dnia codziennego, np. odpoczynkowi, czytaniu, pracy przy komputerze, gotowaniu. Eksperci w dziedzinie oświetlenia radzą, aby wybierać światło o wartości CRI 80 RA.

Wskaźnik oddawania barw RA 80 jest na tyle uniwersalny, że może być stosowany w różnych pomieszczeniach. Jest on w stanie odwzorować kolory w zadowalający sposób, co jest szczególnie ważne w domowych wnętrzach, ponieważ nie przekłamuje barw mebli, ścian i dodatków. Jednocześnie światło CRI 80 RA nie jest męczące dla wzroku, dlatego sprawdza się w miejscach, gdzie spędzamy dużo czasu.

Współczynnik oddawania barw i jakość oświetlenia w miejscach pracy

Jakość oświetlenia w miejscu pracy regulują ustalenia Unii Europejskiej oraz przepisy BHP. Zgodnie z prawem, pracodawcy są zobowiązani do zapewnienia odpowiednich warunków oświetleniowych na stanowiskach pracy, które nie wpłyną negatywnie na zdrowie i komfort pracowników. W tym przypadku również współczynnik oddawania barw powinien wynosić minimum 80 CRI RA. Jakie są zalety prawidłowego oświetlenia na stanowisku pracy?

• komfort pracowników

• lepszy poziom koncentracji i skupienia

• większa wydajność i brak uczucia senności

• lepsza widoczność małych elementów podczas wykonywania prac technicznych i manualnych

Warto również zaznaczyć, że w niektórych branżach, takich jak opieka zdrowotna czy diagnostyka, wymagania mogą być jeszcze bardziej rygorystyczne, ze względu na specyficzne potrzeby. Przykładowo w przychodniach i laboratoriach medycznych zaleca się stosowanie wskaźnika oddawania barw CRI 90 lub CRI RA 95. Dobre odwzorowanie kolorów wpływa bowiem na dokładność postawionych diagnoz oraz interpretację wyników badań laboratoryjnych.

Współczynnik oddawania barw RA a jakość światła LED

Z uwagi na energooszczędność i długą żywotność, wiele osób decyduje się na oświetlenie LED. Warto jednak pamiętać, że nie wszystkie LEDy są jednakowe pod względem jakości emitowanego światła. Podczas zakupu należy zwrócić uwagę nie tylko na moc i temperaturę barwową żarówki, ale także na CRI. Oprócz zastosowania w domach, oprawy LED coraz częściej wykorzystywane są do zadań specjalnych.

Dla galerii sztuki i sklepów jubilerskich preferowane są lampy LED RA 90 lub LED RA 95. Te wartości CRI RA zapewniają najwyższą jakość kolorów, co jest konieczne podczas prezentacji dzieł sztuki, czy wyrobów jubilerskich. Wysoki współczynnik oddawania barw pozwala na wyeksponowanie detali, podkreślając unikalny charakter dzieła lub biżuterii. Źródła światła LED o wysokim wskaźniku oddawania barw wykorzystuje się także w fotografii i filmowaniu.

Współczynnik oddawania barw a handel i przemysł spożywczy

W obydwu tych branżach wysoki współczynnik oddawania barw pomaga w tworzeniu atrakcyjnych prezentacji towarów. W sklepach odzieżowych oświetlenie dobrej jakości pozwala na wierną reprodukcję kolorów produktów, co przyciąga uwagę klientów i pomaga w podjęciu decyzji o dokonaniu zakupu. Na słabo oświetloną witrynę nikt nawet nie zwróciłby uwagi.

Podobnie estetyka opakowań produktów spożywczych wpływa na postrzeganie ich jakości przez klientów. Wysoki CRI pozwala na dokładne odwzorowanie kolorów etykiet i opakowań, co jest ważne w promocji produktów. To główne powody, dlaczego przedsiębiorstwa handlowe i spożywcze często inwestują w odpowiednie źródła światła o wysokim wskaźniku oddawania barw. 

Podsumowanie

Podsumowując, współczynnik oddawania barw stanowi ważne narzędzie do oceny jakości oświetlenia. Wyższy RA zazwyczaj wiąże się z lepszą jakością odwzorowania barw, co jest bardzo istotne w wielu zastosowaniach, zarówno w życiu codziennym, jak i w specjalistycznych dziedzinach. Jednakże warto pamiętać, że CRI to tylko część szerszego kontekstu oceny oświetlenia. Inne czynniki, takie jak temperatura barwowa, moc, czy skuteczność świetlna również wpływają na jakość. Ostatecznie wybór odpowiedniego źródła światła zależy od konkretnej sytuacji i potrzeb użytkownika.